Wat is het verschil tussen espresso en filter koffie?

Je stapt een willekeurige coffee bar in en je vindt veel verschillende dranken gebaseerd op espresso. Waaronder cappuccino, flat white, Americano, latte en espresso macchiato.

Als al deze opties je hoofd doen duizelen, geen zorgen. Je bent gelukkig echt niet de enige die niet weet wat nou precies het verschil is tussen al deze soorten koffies én filter koffie. 

Door te leren en ontdekken wat de belangrijkste verschillen zijn tussen espresso en filter koffie zul je in de toekomst altijd de juiste keuze kunnen maken die precies bieden wat jouw smaakpapillen nodig hebben.

Wat is espresso en hoe wordt dit gemaakt

Alvorens ik je kan vertellen wat een espresso is zijn er eerst 2 espresso mythes die ik even wil busten. ‘Espresso is toch een koffieboon…’ Nee espresso is geen boon.

Van elke boon, wat er ook op de verpakking staat, kun je een espresso drankje maken. Maar dit geldt andersom ook. Als er op de verpakking staat, gebrand voor espresso, dan kun je hier ook gewoon een ‘normale’ koffie mee zetten. Ten tweede.

Espresso is ook geen stijl van koffiebranden. Meestal worden koffiebonen die voor espresso geadviseerd worden wat donkerder gebrand. Dit maakt de bonen poreuzer, wat het makkelijker maakt om een goede, gebalanceerde extractie te maken.

Espresso is een geconcentreerde koffie gezet onder hoge druk. Deze geconcentreerde koffie is vaak niet meer dan 40 ml en heeft een dikkere, stroperigere textuur dan een ‘gewone’ kop koffie.

Door de hoge druk en concentratie vormt er een crema laag bovenop de espresso die wordt gevormd door luchtbubbels die worden gemixt met de oliën uit de koffie.

Wil je weten hoe je de perfecte espresso zet? Lees dan deze blog. 

Wat is filter koffie en hoe wordt dit gemaakt?

Filter koffie, of bij sommigen beter bekent als ‘gewone’ koffie, is qua techniek een veel eenvoudigere manier (qua gear) van koffiezetten.

Er wordt geen gebruik gemaakt van een espresso machine die onder de juiste druk in zeer korte tijd water door de koffie kan laten lopen. In plaats daarvan wordt er heet water aan de koffie toegevoegd en zakt dit langzaam door de gemalen koffie.

Met de juiste techniek ben je ook met deze methode in staat de ultieme smaak uit jouw koffie te halen.

Bekijk hier wat filter zetmethodes:

Hario V60: instructie

Chemex: instructie

Aeropress: instructie

Wat zijn de verschillen tussen espresso en filter koffie?

1.Maling

Misschien wel het grootste verschil tussen espresso en filter koffie is de maling, of beter bekend als maalgraad.

Voor een espresso heb je een zeer fijne maling nodig die als het ware dient als barrière voor het water, zodat de druk van de espressomachine op kan bouwen en de gewenste, geconcentreerde espresso gezet kan worden.

Voor filterkoffie wil je juist een wat grovere maalgraad. Start met een medium-maling om ze de perfecte filterkoffie te zetten. Gebruik je een te fijne maling voor filter koffie, dan krijg je overextractie en door deze overextractie krijg je een erg bitter kopje koffie. 

2. Roast type

In principe kun je elke koffieboon, ongeacht de branding, gebruiken voor iedere zetmethode. Een koffiebrander heeft meestal wel een doel met een koffieboon en geeft daar ook een zetadvies bij.

Zo wordt Zwarte Roes Coffee altijd voorzien van een zetadvies en wordt er aangeraden welke zetmethode ons team het lekkerst vind voor de specifieke koffie.

Maar om even bij de verschillen te blijven... Een koffie gebrand voor espresso wordt meestal wat langer en soms ook wat donkerder gebrand.

Dit maakt de extractie van de espresso makkelijker waardoor je een gebalanceerde espresso creëert.

Koffies gebrand voor filter zetmethoden worden vaak wat lichter en korter gebrand zodat je hier meer de delicate smaken van de herkomst van de koffie kunt proeven. En om overextractie te voorkomen.

Let dus goed op wat er op de verpakking staat en anders kun je altijd je koffiebrander om advies vragen.

Lees ook: welke koffiebonen moet ik kopen

3. Smaak & textuur

Zoals je wel begrepen hebt is een espresso veel geconcentreerder en daarom ook een stuk intenser van smaak. Door de intensiteit is de textuur stroperiger en dikker dan een kop filter koffie. 

Dit komt omdat een espresso vaak 6-8 keer sterker is dan een gewoon kopje koffie. Dit doet ook veel met de beleving van bitterheid en aciditeit, aangezien dit van nature in de gebrande koffie aanwezig is. Deze zul je veel intenser beleven bij het drinken van een espresso.

Filter koffies houden de smaken wat meer in toom en zorgen voor minder expressiviteit in de smaakbeleving.

Dit is daarom ook de reden dat veel koffiebranders koffies voor filter wat korter en lichter branden zodat de gewenste aciditeit en zoetheid wat prominenter naar voren komt.

Qua textuur zul je in vergelijking tot een espresso een kop filter koffie altijd wat wateriger vinden omdat er simpelweg meer water ten opzichte van koffie in je kop zit. Dit betekent niet dat de smaak ook waterig is.

Naast de smaak en textuur verschillen krijg je bij een perfect gezette espresso ook een mooie hazelnootkleurige crema laag welke voor een meer romige textuur en smaakbeleving zorgt.

4. Cafeïne gehalte

Hoewel een espresso bekend staat als sterker en meer cafeïne zou bevatten dan ‘gewone’ koffie, is dit in de realiteit toch even anders. Ja, de hoeveelheid cafeïne per drankje ligt een stuk hoger, maar omdat een espresso zo klein is is het in de praktijk dus eigenlijk vergelijkbaar.

Natuurlijk is er een groot verschil tussen boonsoort en grootte van de boon die ook bepalen hoeveel cafeïne er uiteindelijk in je kopje beland.

5. Zettijd

Ook een leuke. Een espresso gaat echt super snel. Dan moet je wel even het malen van de koffie, het afwegen van je shot en het aanstampen van je koffie buiten beschouwing laten.

Een perfecte espresso duurt, qua extractie, 20-40 seconden. Vind hierin je sweet spot en je wilt nooit meer anders.

Voor een filterkoffie ben je in plaats van een halve minuut al gauw enkele minuten bezig. Dit hangt uiteraard af van de zetmethode en de hoeveelheid koffie die je gaat zetten, maar ga voor het gemak even uit van tussen de 3-10 minuten.

6. Hoe gebruik je hem?

Zo maak je van je ‘gewone’ koffie een coldbrew en ice coffee of verwerk je hem in een mooie cocktail. Maar daar houdt het eigenlijk wel op met de mogelijkheden die je hebt met een gewone koffie.

Daarentegen is espresso echt de basis voor bijna alle koffiedranken die je in iedere koffiebar en restaurants terug vindt.

Dus als je denkt een espresso is niet mijn ding, vergeet dan niet dat jouw espresso wordt gebruikt om zeker één, maar misschien wel meer drankjes te maken die jij dagelijks drinkt.

Zo is het de basis voor:

• Cappuccino, een shot espresso met gestoomde melk
• Latte/koffie verkeerd, dubbele shot espresso met gestoomde melk
• Americano, shot espresso met heet water
• Espresso Martini, shot espresso met koffie likeur, vodka en siroop
• Flat White, shot espresso met 2 shots gestoomde melk
• Affogato, shot espresso met 2 bolletjes vanille ijs

7. Prijs

Waar je voor filter koffie als met een simpele V60 en wat filters voor nog geen € 15 kunt beginnen, ben je met een espresso set up al gauw enkele honderden euro’s kwijt.

Het grootste struikelblok voor het thuis zetten van de beste espresso is vaak de investering voor alle gear die je nodig hebt om een espresso te zetten.

Wil je toch die espresso beleving thuis, maar niet gelijk de grote investering maken. Dan kun je met een Mokka pot op een goedkope manier een espresso zetten.

Met een filtermethode of een espresso methode kun je beide een fantastische kop koffie zetten. Zorg er altijd voor dat je vers gebrande koffiebonen koopt, die duurzaam zijn ingekocht en het liefst traceerbare zijn tot aan de koffieboer. Dan zit je altijd goed.

Lees ook: Wat is espresso?