Specialty koffie vs commerciële koffie. De grootste verschillen

Photo credits: The Coffee Quest

Je hebt vast wel eens gehoord van specialty koffie en commerciële of commodity koffie. Maar wat zijn eigenlijk de verschillen tussen deze twee soorten koffie?

Laten we beginnen met commerciële of commodity koffie. Dit is de koffie die je vaak in de supermarkt ziet liggen, in grote zakken en voor een lage prijs. Deze koffie wordt vaak gemaakt van robusta bonen en wordt op grote schaal geproduceerd en verhandeld. Het is een prima keuze als je gewoon een snelle kop koffie wilt zetten, maar als je op zoek bent naar een bijzondere koffie-ervaring, dan is commodity koffie misschien niet de beste keuze.

En dan hebben we specialty koffie. Dit is koffie van de hoogste kwaliteit, gemaakt van arabica bonen die met de grootste zorg zijn geteeld, geoogst en gebrand. De bonen worden vaak verbouwd in kleine hoeveelheden op specifieke locaties, waardoor elke koffieboon uniek is. Specialty koffie wordt vaak door onafhankelijke koffiebranders gemaakt en verkocht, en wordt beschouwd als puur vakmanschap.

Wist je dat iedere koffiebrander zijn eigen stijl van branden heeft en dus een eigen uniek smaakprofiel kan creëren?

Het verschil tussen commodity en specialty koffie zit hem vooral in de kwaliteit van de koffie en daarmee de prijs. Daarnaast speelt de ethiek van de verhandelde koffie een grote rol.

Hieronder leg ik je uit hoe de prijs van commerciële koffie tot stand komt, vs hoe de prijs van specialty koffie tot stand komt. De opmars die specialty coffee maakt en hoe de verschillende koffies worden verhandeld. En zijn certificeringen eigenlijk nog wel een ding? Of al langere tijd een achterhaald concept? Laten we het uitzoeken.

Commerciële koffie en de c-prijs

Commerciële koffie, ook bekend als commodity koffie, wordt verhandeld op de beurs met behulp van de c-price, de wereldwijde benchmark voor koffieprijzen. De c-price wordt bepaald door vraag en aanbod en heeft een grote invloed op de inkomsten van koffieboeren.

Helaas is de c-price vaak te laag om koffieboeren een fatsoenlijk inkomen te bieden, waardoor ze gedwongen worden om te werken onder slechte omstandigheden en hun koffie van lage kwaliteit wordt.

Dit heeft niet alleen negatieve gevolgen voor de boeren, maar ook voor het milieu en de biodiversiteit. Het gevolg is dat de focus vaak ligt op kwantiteit in plaats van kwaliteit, wat kan leiden tot monoculturen en het gebruik van pesticiden en kunstmest.

Daarnaast is het feit dat de c-price gebaseerd is op vraag en aanbod, betekent dat de prijs volatiel is en sterk kan fluctueren. Dit leidt tot onzekerheid voor koffieboeren en kan hun inkomen sterk beïnvloeden.

Het is daarom belangrijk dat er alternatieven worden gevonden. Ik heb je al in een ander artikel toegelicht wat Fairtrade en direct trade inhoudt en waarom dit cruciaal is voor de koffiehandel. Door over te stappen op deze alternatieven, kunnen we bijdragen aan een duurzamere toekomst voor de koffie-industrie en de mensen die erbij betrokken zijn.

Maar gelukkig hebben we specialty koffie, die bezig is aan een enorme opmars.

De opkomst van specialty coffee

Specialty coffee is een term die wordt gebruikt om koffie van uitzonderlijke kwaliteit te beschrijven die wordt verbouwd en geproduceerd met aandacht voor elk detail van het proces, van het oogsten tot het branden en serveren. Het concept van specialty coffee is in de afgelopen decennia steeds populairder geworden, en het heeft een cultuur van koffie-geaks voortgebracht die op zoek zijn naar het beste kopje koffie dat er is.

Een van de belangrijkste redenen voor de opkomst van specialty coffee is de toenemende vraag naar een hoogwaardige, gepersonaliseerde koffie-ervaring. Veel mensen zijn niet langer tevreden met de standaard koffie die in de supermarkt verkrijgbaar is en zijn bereid om meer te betalen voor een koffie die van hogere kwaliteit is.

Lees ook: Wat is het verschil tussen koffie uit de supermarkt en specialty coffee?

Door de groeiende populariteit van koffiebars en cafés die zich richten op specialty coffee, hebben consumenten nu toegang tot een breed scala aan koffievariëteiten uit verschillende regio's, gebrand door gepassioneerde koffiebranders.

Specialty coffee heeft ook een sterke focus op duurzaamheid en transparantie in de toeleveringsketen. Consumenten willen weten waar hun koffie vandaan komt en of het op een ethische en milieuvriendelijke manier is geproduceerd. Dit heeft geleid tot een groeiend aantal koffieproducenten die zich richten op duurzame landbouwpraktijken en het creëren van eerlijke handelsrelaties met boeren.

Al met al heeft specialty coffee een revolutie teweeggebracht in de koffiecultuur, en heeft het consumenten in staat gesteld om te genieten van koffie van uitzonderlijke kwaliteit, terwijl het tegelijkertijd bijdraagt aan een duurzame en transparante koffie-industrie.

Specialty koffie vs. Commerciële koffie de verschillen

We weten nu dus hoe de prijs van commerciële koffie tot stand komt en dat dit eigenlijk een onzekere en onhoudbare situatie voor de koffieboeren betekent. Maar gelukkig hebben we specialty koffie die nog steeds iedere dag aan populariteit wint, maar wat is dan dat verschil in kwaliteit? En hoe wordt de prijs dan berekent? En is deze prijs te verantwoorden? Lees snel verder.

Kwaliteit 

Het belangrijkste verschil tussen specialty coffee en commodity coffee is de kwaliteit. Commodity coffee is meestal afkomstig van grote plantages en wordt vaak geteeld met behulp van agressieve landbouwpraktijken om zo veel mogelijk koffie te produceren tegen lage kosten.

De koffiebonen worden vaak massaal gebrand en verpakt om te worden verkocht aan supermarkten en groothandelaars. Deze koffie is meestal van middelmatige kwaliteit en heeft vaak weinig smaak- en aroma-eigenschappen.

Aan de andere kant wordt specialty coffee vaak verbouwd op kleinere boerderijen met meer aandacht voor het kweken en oogsten van de bonen. De boeren richten zich op het produceren van koffie van de hoogste kwaliteit, met veel aandacht voor de kwaliteit van de bodem, de hoogte van de koffieplanten, de manier waarop de koffie wordt geoogst en verwerkt.

Specialty coffee heeft een complexe en rijke smaak en aroma's, met tonen van fruit, chocolade en noten, afhankelijk van de regio en het type koffie. De koffie wordt meestal op bestelling gebrand en vers verpakt om de smaak te behouden.

In het kort, commodity coffee wordt vaak geproduceerd met winst als belangrijkste doel, terwijl specialty coffee draait om het creëren van een uitzonderlijke koffie-ervaring. Het verschil in kwaliteit tussen de twee is duidelijk te proeven, en het is geen verrassing dat steeds meer consumenten zich richten op het kopen en genieten van specialty coffee. 

Compensatie en prijs

Een ander belangrijk verschil tussen specialty coffee en commodity coffee is de prijs. Omdat specialty coffee van hogere kwaliteit is en vaak geproduceerd wordt met behulp van duurzamere en arbeidsintensievere methoden, is het over het algemeen duurder dan commodity coffee.

Consumenten die op zoek zijn naar de beste kwaliteit koffie zijn bereid om meer te betalen voor specialty coffee, terwijl anderen de voorkeur geven aan de lagere prijs van commodity coffee. Omdat de productie van specialty coffee meer aandacht en zorg vereist, is de prijs van deze koffie vaak hoger, maar voor veel koffieliefhebbers is de hogere prijs het zeker waard.

Ethiek

Een ander belangrijk verschil tussen specialty coffee en commodity coffee is de ethiek van de productie. Specialty coffee heeft vaak een sterke focus op duurzaamheid en transparantie in de toeleveringsketen, waarbij de producenten zich richten op duurzame landbouwpraktijken en eerlijke handelsrelaties met de koffieboeren.

Dit leidt tot een hogere levensstandaard voor de boeren en werknemers en een meer ecologisch verantwoorde productie. Aan de andere kant is commodity coffee vaak afkomstig van grote plantages waar de werknemers soms onder slechte omstandigheden werken en weinig betaald krijgen.

Deze massa productie kan ook negatieve effecten hebben op het milieu, waardoor er meer druk komt om te kiezen voor duurzame en ethische productieprocessen.

Hoe wordt de koffie verhandeld

Zoals in het begin van dit artikel aangegeven wordt commerciële koffie op de markt verhandeld onder de zogenoemde C-price. Aan de andere kant wordt specialty coffee buiten deze commodity markt om verhandeld en wordt er niet gekeken naar wat de koers doet, maar naar de kwaliteit van de koffie, het smaakprofiel en het aantal SCA punten dat deze koffie scoort.

Al deze factoren beïnvloeden uiteindelijk de prijs die de koffieboer krijgt voor zijn koffie. Dit is in alle gevallen dik meer dan de c-prise, waardoor deze koffieboeren altijd beter af zijn om op deze manier te handelen. 

Deze meer ethische vorm van het inkopen van koffie kan onderverdeeld worden in drie soorten ‘trade’. Hieronder licht ik daarom nog even toe wat direct trade is, Fairtrade is en handel op basis van relatie. 

Direct trade koffie

Direct Trade koffie is een term die gebruikt wordt voor koffie die direct bij de boer of de coöperatie wordt ingekocht. Dit is een alternatief voor Fair Trade, waarbij de boeren aangesloten zijn bij een coöperatie en er een minimumprijs wordt gegarandeerd.

Bij Direct Trade heeft de inkoper direct contact met de boer, wat resulteert in een betere prijs voor de koffieboon en een meer persoonlijke relatie tussen de boer en de inkoper. Hierdoor wordt er meer transparantie gecreëerd in de toeleveringsketen en kunnen boeren gestimuleerd worden om nog betere kwaliteit koffie te produceren.

Direct Trade is vooral populair bij specialty coffee branders die zich richten op duurzaamheid en transparantie in de toeleveringsketen. 

Fairtrade koffie

Fairtrade koffie is een type koffie dat gecertificeerd is door de Fairtrade organisatie, en staat voor eerlijke handelspraktijken en sociale verantwoordelijkheid in de toeleveringsketen.

De Fairtrade organisatie werkt samen met koffieboeren en coöperaties in ontwikkelingslanden om hen te helpen een eerlijke prijs te krijgen voor hun producten, en om hen te ondersteunen bij het verbeteren van hun productieprocessen en de kwaliteit van hun koffie.

Fairtrade koffie heeft een minimumprijs die boeren een stabiel inkomen biedt en werkt aan het bevorderen van duurzame landbouwpraktijken en de bescherming van arbeidsrechten en het milieu.

Het kopen van Fairtrade koffie is een manier voor consumenten om bij te dragen aan een meer rechtvaardige en duurzame koffieproductie.

Handel op basis van relatie 

Een nog diepere vorm van direct trade is handel op basis van een relatie die je met een koffieboer aangaat. Zo spreek je bijvoorbeeld af dat je ieder jaar de koffie van de boer zult opkomen als deze aan de kwaliteit blijft voldoen die jullie samen hebben afgesproken.

In zulke relaties krijgen de boeren vaak de ruimte om verder te experimenteren met verwerkingsprocessen en typen fermentatie van de koffiebonen. Zo komen er ook steeds spannendere en complexere koffies op de markt.

Hoe bijzonderder de koffie, hoe beter de prijs voor de boer. Aan de andere kant is het voor de brander natuurlijk tof om unieke koffie’s in hun assortiment te hebben die alleen zij aan kunnen bieden. 

Certificaten

In de koffiehandel en productie spelen certificaten een belangrijke rol bij het bevorderen van duurzaamheid en ethische praktijken. Er zijn verschillende certificeringsinstanties die toezien op de koffieproductie en de toeleveringsketen, zoals Rainforest Alliance, UTZ Certified, Organic, Fairtrade en Direct Trade.

Deze certificeringen garanderen dat de koffie op duurzame wijze is geproduceerd, dat er rekening is gehouden met milieu- en arbeidsomstandigheden, en dat er eerlijke handelspraktijken zijn toegepast. 

De keuze voor een bepaald certificaat is afhankelijk van de waarden en doelstellingen van de koffiebranders en -producenten. Veel specialty coffee branders kiezen voor direct trade of specialty certificaten om hun toewijding aan transparantie en kwaliteit in de toeleveringsketen te benadrukken.

Het gebruik van certificaten kan zorgen voor een meer ethische, duurzame en transparante koffieproductie, en kan bijdragen aan een betere levensstandaard van de boeren en werknemers in de koffie-industrie.

Maar juist wanneer je een directe handelsrelatie met je producenten hebt en je op transparante wijze kunt aantonen hoe de koffie is verbouwd en welke prijs de boer voor de koffie heeft gekregen worden deze certificaten overbodig.

Organic, of UTZ zegt bijvoorbeeld niets over de kwaliteit van de koffie. Bovendien moeten alle schakels in de keten betalen voor deze certifcaten wat in sommige gevallen voor kleine producenten onmogelijk is.

Dus zijn certificaten nog wel van deze tijd? Door eerlijke en transparante handel heb je dit in mijn ogen niet nodig. Ik zal hieronder in ieder geval toelichten wat de meest voorkomende koffie certificaten inhouden en waar zij voor staan.

Fairtrade

Het Fairtrade certificaat is een garantie voor eerlijke handelspraktijken en sociale verantwoordelijkheid in de koffie-industrie. Het zorgt voor een minimumprijs voor koffiebonen en stimuleert duurzame landbouwpraktijken en bescherming van arbeidsrechten en het milieu. Het helpt koffieboeren en coöperaties in ontwikkelingslanden om een stabiel inkomen te verdienen en om hun productieprocessen te verbeteren. Het kopen van Fairtrade koffie draagt bij aan een meer rechtvaardige en duurzame koffieproductie en ondersteunt boeren en werknemers in de koffie-industrie.

Organic

Het Organic certificaat is een garantie voor de biologische teelt van koffiebonen zonder het gebruik van schadelijke chemicaliën en pesticiden. Het zorgt voor een duurzame landbouwpraktijk die rekening houdt met het milieu, de biodiversiteit en de gezondheid van de consument.

Het houdt rekening met de ecologische voetafdruk en bevordert het behoud van de natuurlijke hulpbronnen. Het kopen van Organic koffie draagt bij aan een meer duurzame en gezonde koffieproductie en ondersteunt de biologische landbouw.

Rainforest alliance

Het Rainforest Alliance certificaat is een garantie voor duurzame koffieproductie die rekening houdt met milieu- en sociale aspecten. Het zorgt voor een minimale impact op het milieu en bescherming van de biodiversiteit.

Het ondersteunt boeren en gemeenschappen in ontwikkelingslanden om hun productie te verbeteren en hun levensonderhoud te verbeteren. Het kopen van Rainforest Alliance koffie draagt bij aan een meer duurzame en ethische koffieproductie en ondersteunt boeren en werknemers in de koffie-industrie.

Advies voor jou als consument

Als eindconsument ben je eigenlijk de belangrijkste schakel in de koffieketen. Jouw koopgedrag beïnvloed alle voorgaande processen. Wanneer je de volgende keer met een pak koffie in je hand staat, staar je dan niet blind op alle certificaten die hierop vermeld staan. Dit zegt niet altijd iets over de leefomstandigheden van de koffieboeren en al helemaal niet over de kwaliteit. Helaas worden certificaten vaak ook gezien als kwalitetieskeurmerk, wat in de praktijk niet terecht is.

Als je echt impact wilt maken met je koopgedrag moet je eigenlijk helemaal geen koffie meer in de supermarkt kopen. Tenminste nu nog niet. Ik verwacht dat er binnen aanzienlijke tijd ook specialty coffees in de supermarkten verkocht gaat worden.

Ga af op smaak en kwaliteit. De kan is groot dat je dan bij specialty koffie uitkomt. Doordat specialty koffie branders de nadruk leggen op kwaliteit en betere leefomstandigheden voor de koffieboeren creëer je altijd een win-win situatie.

Jij krijgt de allerbeste kwaliteit en daardoor veel meer waar voor je geld. Ook al is specialty koffie vaak wat duurder dan commerciële koffie. Aan de andere kant help je met jouw koopgedrag het leven van de koffieproducenten en hun families verbeteren. Het is helemaal niet moeilijk. Het is super makkelijk

Ben jij na het lezen van dit artikel toe aan vers gebrande koffiebonen met unieke verhalen? We got you!