Hoe kan je thuis het beste je melk opschuimen?

Bron: Unsplash.com

Je bent een liefhebber van melk koffies (oftewel een cappuccino, latte, latte macchiato etc.) en je wilt thuis aan de slag gaan met je eigen espressomachine. Je vraagt je misschien af hoe dit nou moet, óf misschien heb je zelfs al een poging gewaagd tot het opschuimen van melk.

Uiteraard kan je ook melk opschuimen via andere wegen, zoals een losse melk-opschuim-machine, een pannetje/kannetje melk opwarmen en opkloppen of andere inventieve technieken om melk op te schuimen! Maar in deze blog gaan we focussen op het opschuimen van melk via de stoompijp van je thuis espressomachine. 

Het stomen of opschuimen van melk voor een melkkoffie zoals een cappuccino is echt geen rocket science, maar je moet wel even weten wat je doet. Misschien lukt het bij jou wel in een keer om perfect microfoam te krijgen, maar de kans is groot dat je je afvraagt wat nou precies het trucje is om de beste melkschuim te krijgen voor in je vers gezette espresso uit eigen espressomachine. 

Kies je melk

Zoals we ook al in enkele eerdere blogs hebben benoemd is de keuze reuze als het aankomt op het kiezen van de melk. Je kan uit bijna alle soorten kiezen voor een cappuccino of andere melk koffie, maar wij raden in ieder geval aan om te gaan voor volle verse melk. Houdbare verse melk kan ook, maar die soorten melk hebben vaak een dominant zoet smaakje in de melk die kan overheersen in de koffie. Of misschien vind je dit juist wel heel lekker, dat kan natuurlijk ook.

Ik ben zelf een grote fan van vette volle melk, zoals melk van jersey koeien. Maar het kan ook zijn dat sommige verse koffiebonen beter tot hun recht komen met de ene soort melk en andere koffiebonen weer met andere melk. Dit is echt een kwestie van persoonlijke voorkeur en uitproberen, dus neem daar vooral lekker de tijd voor! 

" Kies liever geen magere melk voor het opschuimen van melk."

Kies liever geen magere melk voor het opschuimen van melk. Magere melk creëert wel veel schuim, maar dit mengt helaas niet goed met de koffie waardoor je nooit een fijne cappuccino of latte macchiato kan krijgen. Als je een melk hebt gekozen voor het opschuimen van melk voor in je favoriete melk koffie is het tijd om deze koel te zetten ter voorbereiding op het opschuimen met een stoompijp.

Als je kiest voor plantaardige melk, kies dan wel voor barista editions. Reguliere plantaardige melk zal niet altijd even goed kunnen opschuimen voor een lekkere cappuccino of latte macchiato.

Voorbereiden van melk opschuimen

Voordat je voor het eerst gaat voor je favoriete melk koffie is het aan te raden om wat te oefenen met het opschuimen van melk. Het opschuimen van melk, of het stomen van melk, is iets wat je bijna niet kunt leren uit een boekje of van een blog. Dit is echt iets wat je zelf moet voelen in je vingers. 

Als jouw favoriete melk, of gewoon een melk die je gaat uitproberen, lekker koel is geworden schenk je deze in een melkkannetje met een schenktuit. Hoeveel melk je nodig hebt voor het opschuimen of stomen van melk is afhankelijk van of je een of twee kopjes zet, hoe groot je kopje(s) is/zijn en eventueel van je persoonlijke voorkeur. Ik kom voor een dubbele cappuccino bijvoorbeeld meestal lekker uit als ik de melk vul tot een vingerbreedte onder de start van de schenktuit. Dan gebruik ik een medium maat melkkannetje en mijn kopjes zijn gemiddeld qua grootte (ongeveer 150-200cc). 

Vlak voor het opschuimen van de melk spuit je de stoompijp van je espressomachine nog even leeg om eventuele oude restjes melk (bah!) en condenswater te lozen. Daarna zet je de stoompijp midden in je melkkannetje en laat je de tip van de stoompijp ongeveer 1-2 cm diep zakken.

Aan de slag met melk opschuimen

Hoe diep je je stoompijp precies laat zakken op het oppervlakte van de melk is afhankelijk van hoe krachtig je stoompijp is. Zet vervolgens de stoompijp helemaal aan, in één keer. 

Plaats je overige hand over de bodem van de melkkan zodat je de temperatuur goed in de gaten kan houden. Ik zou je willen aanraden om de eerste (paar) keer achteraf even de temperatuur te meten met een thermometer om te kijken of je inschatting klopt. Laat koemelk niet warmer worden dan 70 graden en plantaardige melk niet warmer dan 55 graden. De eerstgenoemde melksoort zal anders verbranden en de tweede soort zal gaan schiften. 

Experimenteer met de diepte van de stoompijp. Luister goed naar de geluiden die de stoompijp creëert tijdens het hoger of lager plaatsen. Je wilt precies de sweet spot te pakken krijgen, ergens tussen het hoge schelle geluid en het papier-scheur geluid in. Alleen zo krijg je de ideale zijdezachte microfoam die nodig is voor het zetten van je favoriete melk koffie thuis, uit je eigen espressomachine. 

Is het de eerste keer niet gelukt? Probeer het dan gewoon nog een keer en herhaal bovengenoemde stappen terwijl je de stoompijp wat hoger of lager plaatst in de melk en bekijk het verschil. Je wilt dat je melk niet te dik en lobbig is, dan mengt het niet goed met de koffie en zo kun je ook geen mooie latte art krijgen (mocht dat je intentie zijn). Maar je wilt natuurlijk ook niet dat je opgestoomde melk te waterig is, want dan krijg je een slap bakkie en krijg je zeker ook geen latte art voor elkaar. 

Opgestoomde melk opschenken

Lijkt je opstoomde melk goed gelukt? Dan is het tijd om te gaan opschenken op je espresso. Maar niet voordat je de opgeschuimde melk nog even goed hebt gewalst. Hiermee zorg je voor een perfecte menging van de verschillende lagen melk en creëer je een zijdeachtig geheel van heerlijk romige melk voor in je geliefde cappuccino of andere melk koffiedrank. 

Het walsen van opgeschuimde melk doe je als volgt. Je houdt het melkkannetje vast aan het handvat van de melkkan en zet de bodem stevig op het aanrecht. Vervolgens draai je voorzichtig cirkeltjes over het aanrecht terwijl de onderkant van de melkkan het aanrecht niet loslaat. Er ontstaat, als het goed is, een mooie kolkende beweging in de opgeschuimde melk. Hierna zie je waarschijnlijk een mooie glinstering in de opgestoomde melk.

Nu is het echt tijd om op te schenken, het liefst zo snel mogelijk na het walsen van de gestoomde melk zodat de verschillende lagen melk (warme melk en schuim) goed met elkaar gemengd zijn tijdens het opschenken. Houdt nu het kopje in je ene hand met daarin een verse espresso met goede cremalaag, en houdt het melkkannetje in je andere hand. Het melkkannetje hou je in het begin een stuk hoger zodat je de zwaartekracht z'n werk laat doen: je wilt dat de opgeschuimde melk door de cremalaag heen breekt en onder de cremalaag kan mengen met de espresso. Als het kopje voor 3/4 vol is neem je wat vaart terug en laat je het melkkannetje wat meer zakken richting het kopje waardoor de melkschuim wat meer zichtbaar wordt (wit). 

Als je dit goed onder de knie hebt kun je gaan experimenteren met latte art. In mijn blog latte art voor dummy's leg ik je uit hoe je hiermee aan de slag kunt gaan voor jouw favoriete melk koffie. Latte art heeft niks te maken met smaak, dus als dit je niks boeit hoef je je hier natuurlijk helemaal niet in te verdiepen. Latte art maken van je opgeschuimde melk behoeft wel wat oefening, dus ben je thuis aan het oefenen met je espressomachine, neem dan ook echt de tijd en moeite voor dit onderdeel. Je zult vanzelf gaan merken dat je hier beter in wordt. 

Conclusie

In deze blog legde ik je uit hoe je het beste melk kan stomen of opschuimen met je eigen espressomachine, gewoon thuis, om je favoriete melkkoffie te bereiden. Ik legde je uit hoe je dit doet met gebruik van de stoompijp van je espressomachine, maar ook dat er andere inventieve technieken zijn om melk te stomen. 

Allereerst kan je kiezen uit heel veel soorten melk. Het is van belang dat je geen magere melk kiest en dat je je melk van te voren koelt. Koele melk stoomt makkelijker op dan melk op kamertemperatuur. Dit heeft te maken met het temperatuurverschil waardoor het proces vertraagt en je meer controle hebt over je opschuimproces. 

Als je aan de slag gaat is het van belang om te weten hoe diep je de tip van de stoompijp in de melk plaatst. Experimenteer hier vooral mee door te zien wat het effect is op de structuur van de opgestoomde melk. Als je de juiste structuur te pakken hebt, kan je ook experimenteren met het opschenken tot een mooie latte art in jouw favoriete koffiedrank, gewoon thuis uit je eigen espressomachine.