Smaakt je pour-over koffie beter met een Abaca filter?

Heb je ooit stilgestaan bij dat ene, vaak over het hoofd geziene onderdeel van je pour-over koffieritueel? Juist, het filter. Papier is toch gewoon papier, zou je denken. Na het koffiezetten gooi je het toch gewoon weg. 

Maar wist je dat dit simpele filter verrassend veel invloed heeft op de smaak van je koffie? En dan heb ik het niet alleen over wat het tegenhoudt of doorlaat, maar ook over de stroomsnelheid, wat weer effect heeft op de contacttijd, kanaalvorming en bypass.

Jonathan Gagne legt dit haarfijn uit in zijn baanbrekende boek The Physics of Filter Coffee. Microscopische poriën in een papieren filter laten opgeloste koffiedeeltjes door, maar gedurende het brouwproces raken deze poriën verstopt met fijnkorrelige koffie.

Dit betekent dat de doorstroom van koffie alternatieve routes moet vinden, wat een van de redenen is waarom de stroomsnelheid van je pour-over in de loop van de tijd afneemt. In extreme gevallen kan de doorloop zelfs helemaal stoppen.

Wat is een Abaca filter?

Dit is de Cafec Abaca filter. Deze filter is gemaakt van een mix van houtpulp (lees: normaal papier) en hennepvezel, bedoeld om zowel de prestaties te verbeteren als de milieu-impact te verminderen. Het is ontworpen om in de conische brouwers van Cafec te passen, maar werkt ook met de Hario V60.

De filter heeft een dubbele kreuk, wat volgens Cafec de stroomsnelheid zou moeten verhogen door meer oppervlak te creëren - alternatieve routes als het membraan verstopt raakt.

Uit de verpakking zijn de Cafec Abaca filters direct te onderscheiden van een standaard papieren filter. De filter voelt bijna aan als doek, zijdeachtig zelfs. De kreuk is strakker dan bij de standaard, in Japan gemaakte Hario filter, iets dat Cafec toeschrijft aan hun unieke droogmethode van het papier.

Hoe presteert het Cafec Abaca filter

Omdat de Abaca filters bedoeld zijn voor een snellere doorstroom, besloten we twee zetmethoden te testen: een met onze typische V60-maling, en een die iets fijner was om te compenseren voor de snellere doorstroom.

Niet verrassend presteerde de dikwijls verguisde, in Nederland gemaakte Hario filter met tab het slechtst in onze test. Dit papier heeft bijna geen kreuk en raakt gemakkelijk verstopt, wat leidt tot lange brouwtijden.

Wat echter verraste, was dat een niet-getabde, in Japan gemaakte Hario filter consequent een veel snellere doorstroomsnelheid had dan de Cafec Abaca filter. De Hario filter was consequent 30 seconden sneller met dezelfde koffie, maalgrootte en recept. Het lijkt erop dat de strakkere kreuk van de Cafec Abaca filter de doorstroomsnelheid vermindert in vergelijking met de lossere, dikkere Japanse Hario filter.

We vonden echter wel dat de Cafec Abaca filter brouwsels opleverde met uitstekende zoetheid en een stroperig mondgevoel. Hoewel de doorstroom trager was dan bij de Japanse Hario filter, bleven de resultaten altijd binnen de standaard aanbevelingen voor zettijd. Bovendien leverde de Abaca filters geen problemen op met verstopping of verstikking.

Conclusie

Uiteindelijk geloof ik dat de Cafec Abaca filters een unieke zetervaring bieden. Hoewel ik het niet kan bewijzen, leidt het stroperige, omhullende mondgevoel van de koffie gezet met de Abaca filters me tot de overtuiging dat het gebruik van hennepvezel mogelijk meer oliën in de brouwsel laat doorstromen. De doorstroom is misschien niet zo snel als wordt gexzegd, maar biedt zeker een betere zetervaring in vergelijking tot de nieuwere, getabde Hario V60 filters.